Gair gan Michelle

Croeso i 4ydd rhifyn ein cylchlythyr.

Wrth i 2023/24 ddirwyn i ben, roeddwn wrth fy modd bod y swyddfa wedi rhagori ar y targed yr oeddem wedi’i osod i’n hunain i leihau ein hachosion ymchwilio oedrannus a chynyddu ein cynhyrchiant. Gwnaethom ostwng yr achosion oedrannus o dros 70% o ganlyniad i ymroddiad a gwaith caled ein staff.

Fodd bynnag, roedd y digwyddiadau diwedd mis Mawrth ynghylch y postiadau cyfryngau cymdeithasol a wnaed gan ein cyn aelod o staff (Arweinydd Tîm) yn sioc enfawr i ni i gyd. Ers hynny, rwyf wedi bod yn canolbwyntio ar ailadeiladu enw da’r swyddfa ac ymddiriedaeth a hyder yn ein hymdriniaeth o gwynion Cod Ymddygiad.

Rwyf wedi penodi Melissa McCulloch, Comisiynydd Safonau Cynulliad Gogledd Iwerddon ac Ynysoedd y Sianel i gynnal adolygiad annibynnol o’n prosesau Cod Ymddygiad, dirprwyaethau a phenderfyniadau i sicrhau bod ein hymagwedd wedi bod yn gadarn, yn rhydd o ragfarn wleidyddol a bod gwersi’n cael eu dysgu o’r hyn sydd wedi digwydd. Mae’r Cylch Gorchwyl drafft ar gyfer yr adolygiad wedi’i gyhoeddi ar ein gwefan a bydd Melissa yn cytuno arno’n fuan. Byddwn yn cyhoeddi’r adroddiad terfynol, yn ei rannu â Phwyllgor Cyllid y Senedd ac yn parhau i ymgysylltu’n rheolaidd â rhanddeiliaid allweddol gan gynnwys Swyddogion Monitro, Fforwm Cenedlaethol Cadeiryddion Pwyllgorau Safonau a Phanel Dyfarnu Cymru.

Unwaith eto, rydym yn dod â chrynodeb cyflym a hawdd ei ddeall i chi o’n gwaith diweddar hyd at ddiwedd mis Mawrth 2024. Isod, fe welwch ein prif dueddiadau cwynion hyd yn hyn eleni a chrynodebau o’n tri adroddiad budd cyhoeddus newydd.

Ein Cwynion

Yn ystod 2023/24, rydym wedi derbyn 9,863 o achosion newydd – ac o’r rhain, daeth 3,233 yn gwynion priodol.

O’i gymharu â’r adeg hon y llynedd, rydym yn gweld cynnydd yn nifer y cwynion am wasanaethau cyhoeddus ac am y Cod Ymddygiad. Hyd yma rydym wedi cael 4% yn fwy o gwynion am wasanaethau cyhoeddus a 16% yn fwy o gwynion am y Cod Ymddygiad.

Caeasom hefyd 9,771 o achosion – gyda 3,331 ohonynt yn gwynion. Hyd yn hyn eleni, caeasom 281 o ymchwiliadau am gwynion yn ymwneud â gwasanaethau cyhoeddus, gyda 90% ohonynt yn ymwneud ag iechyd. Bu cynnydd o 38% yn nifer y cwynion am wasanaethau cyhoeddus a gaewyd, a bu cynnydd o 39% yn nifer y cwynion am y Cod Ymddygiad a gaewyd.

Gwnaethom leihau ein hachosion ymchwilio oedrannus o dros 70%, sydd wedi cael yr effaith o leihau nifer o achosion unigol Swyddogion Ymchwilio sy’n ymdrin â chwynion am gyrff cyhoeddus i lefelau mwy hylaw. Roedd hwn yn gyflawniad rhagorol ac mae wedi ein rhoi mewn sefyllfa dda lle gallwn yn awr wella amseroldeb ein hymchwiliadau.

I weld crynodebau o gwynion y gwnaethom eu datrys yn gynnar neu ymchwilio iddynt, gweler Ein Canfyddiadau.

Adroddiadau diddordeb cyhoeddus

Rhwng mis Ionawr a Mawrth, rydym wedi cyhoeddi 3 adroddiad budd y cyhoedd.

  • Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe – 202200425 & 202201496 & 202200361: Canfuom, yn ogystal â’r oedi hir a brofwyd gan bob claf a fu’n aros am lawdriniaeth orthopedig, fod cleifion wedi dioddef triniaeth annheg oherwydd gwallau ar restrau aros Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe. Rhagor o fanylion yma.
  • Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan – 202301069: Canfuom fod Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan wedi methu â chynnig fampridine, meddyginiaeth a all nid yn unig wella bywyd, ond hefyd helpu i wella cerdded ar gyfer rhai cleifion â sglerosis ymledol, i gleifion cymwys yn ei ardal. Rhagor o fanylion yma.
  • Llywodraeth Cymru – 202206003: Canfuom fod Llywodraeth Cymru wedi methu â sicrhau bod awdurdodau lleol yn cyflawni eu dyletswyddau o ran darparu llety digonol i Sipsiwn a Theithwyr. Rhagor o fanylion yma.

Cwynion y Cod Ymddygiad

Yn ystod y chwarter diwethaf, cawsom benderfyniadau ar atgyfeiriadau ac apeliadau i Bwyllgorau Safonau ac i Banel Dyfarnu Cymru:

  • Cynghorydd Metcalfe o Gyngor Cymuned Cefn – Roedd ein hadroddiad yn ymwneud â chwyn bod y Cynghorydd wedi methu â datgan buddiant personol ac sy’n rhagfarnu mewn cyfarfod o’r Cyngor llawn. Honnwyd bod yr Aelod wedi ymddwyn mewn modd ymosodol a derbyniwyd cwynion am ei ymddygiad.  Penderfynodd Pwyllgor Safonau Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam fod y Cynghorydd Metcalfe wedi methu â chydymffurfio â Chod Ymddygiad Cyngor Cymuned Cefn ac y dylid ei atal am 4 mis.
  • Cynghorydd Scriven o Gyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili a Chyngor Cymuned Trecenydd ac Emerglyn – Roedd ein hadroddiad yn ymwneud â chwyn bod y Cynghorydd wedi postio neges a llun sarhaus ar Facebook. Penderfynodd Pwyllgor Safonau Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili fod y Cynghorydd wedi methu â chydymffurfio â’r Cod Ymddygiad ar gyfer ei awdurdodau ac y dylid ei geryddu am y toriadau a ganfuwyd. Gwnaeth y Pwyllgor Safonau argymhelliad hefyd am hyfforddiant pellach mewn perthynas â Chod Ymddygiad yr Aelodau, gyda phwyslais arbennig ar ddefnyddio cyfryngau cymdeithasol i atal achosion o dorri amodau yn y dyfodol.
  • Cynghorydd McNamara (nad oedd bellach yn aelod ar adeg y gwrandawiad) o Gyngor Cymuned y Mwmbwls – Roedd ein hadroddiad yn ymwneud â chwyn bod y Cyn Gynghorydd wedi cam-drin aelodau o’r cyhoedd ar gyfryngau cymdeithasol. Yn ei benderfyniad, daeth y Panel Dyfarnu i’r casgliad bod ymddygiad y Cyn Gynghorydd ar gyfryngau cymdeithasol wedi dwyn anfri arni hi’n bersonol. Fodd bynnag, ar sail ffeithiau penodol yr achos hwn, daeth i’r casgliad nad oedd yn ymddygiad y gellid ei ystyried yn rhesymol hefyd fel un sy’n dwyn anfri ar swydd neu awdurdod y Cynghorydd yn groes i’r Cod Ymddygiad.
  • Y Cynghorydd Louise Thomas (nad oedd bellach yn aelod ar adeg y gwrandawiad) o Gyngor Cymuned y Mwmbwls – Roedd ein hadroddiad yn ymwneud â chwyn bod y Cyn Gynghorydd wedi gwneud cyfres o gwynion blinderus i’m swyddfa a oedd wedi’u targedu yn erbyn grŵp bach o aelodau’r Cyngor. Honnwyd ymhellach bod y Cyn Gynghorydd wedi recordio sesiwn gyfrinachol o gyfarfod o’r Cyngor yn gudd ac wedi cynnig chwarae’r recordiad i aelod o’r cyhoedd. Penderfynodd Pwyllgor Safonau Cyngor Abertawe fod y Cyn Gynghorydd wedi methu â chydymffurfio â’r Cod Ymddygiad a phenderfynodd geryddu’r Cyn Gynghorydd tra’n nodi, pe bai’r Cyn Gynghorydd yn aelod o’r Cyngor o hyd, y byddai wedi atal y Cyn Gynghorydd am 6 mis. Aeth y cyn Gynghorydd ymlaen i apelio yn erbyn penderfyniad y Pwyllgor Safonau i Banel Dyfarnu Cymru a benderfynodd gymeradwyo’r penderfyniad.

Ein Seinfyrddau Blynyddol

Ym mis Mawrth, cynhaliwyd sesiwn olaf ein Seinfyrddau blynyddol.

Mae ein Seinfyrddau yn gyfle i gyrff cyhoeddus o dan ein hawdurdodaeth roi adborth i ni, a thrafod ein gwasanaeth yn fanylach.

Diolch i’r holl gyrff a fynychodd ein sesiynau. Mae’r adborth a dderbyniwyd yn wirioneddol werthfawr i’n helpu i ddeall yr hyn rydym yn ei wneud yn dda a lle mae angen i ni wella.

Allgymorth

  • Ym mis Ionawr, cyflwynodd ein Pennaeth Safonau Cwynion yn ‘Ethnic Minority Elder’s Voices to the Power’, digwyddiad ar y cyd rhwng EYST Cymru (Rhaglen Ymgysylltu Pobl Dduon Asiaidd a Lleiafrifoedd Ethnig Cymru Gyfan), Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru ac Age Alive. Diolch am y drafodaeth dreiddgar ar y rhwystrau a wynebir gan bobl hŷn o leiafrifoedd ethnig.
  • Diolch i’r holl denantiaid a fynychodd ein gweithdy am ddim gyda TPAS Cymru ym mis Chwefror. Mwynhaodd ein Hombwdsman a’n Pennaeth Awdurdod Safonau Cwynion y drafodaeth ar weithdrefnau arfer da a dulliau cadarnhaol o ymdrin â chwynion mewn perthynas â gwasanaethau atgyweirio a chynnal a chadw, diffyg atgyweirio, lleithder a llwydni.
  • Roeddem hefyd yn falch iawn o fod yn llwyddiannus wrth geisio stondin yn yr Eisteddfod eleni. Dewch i ddweud helo wrthym ni ym Mhontypridd, Rhondda Cynon Taf, rhwng 3ydd a 10fed o Awst – edrychwn ymlaen at eich gweld!

I ymuno â’r rhestr wasg ar gyfer newyddion OGCC, e-bostiwch ni yn cyfathrebu@ombwdsmon.cymru