Derbyniom gŵyn bod aelod (“yr Aelod”) o Gyngor Tref Pen-y-bont ar Ogwr wedi torri’r Cod Ymddygiad.
Roedd yr achwynydd yn bryderus bod yr Aelod: wedi methu â datgan buddiant personol a buddiant sy’n rhagfarnu mewn cyfarfod o’r Cyngor; wedi cymryd rhan mewn trafodaeth yng nghyfarfod y Cyngor pan na ddylai fod wedi gwneud o ystyried ei fuddiannau; a’i fod, am iddo gymryd rhan yn y drafodaeth, wedi ceisio dylanwadu ar benderfyniad ar y mater a drafodwyd i geisio mantais i’w wraig.
Canfuom y gofynnwyd i aelodau’r Cyngor gadarnhau cofnodion drafft o gyfarfod pwyllgor. Roedd y cofnodion drafft yn dogfennu, yn rhannol, ymddygiad gwraig yr Aelod yng nghyfarfod y pwyllgor. Roedd yr Aelod yn gwybod bod ymddygiad ei wraig yn destun cwyn ffurfiol i swyddfa’r Ombwdsmon.
Canfuom fod gan yr Aelod fuddiant personol yn y mater gan fod paragraff 10 o’r Cod yn datgan bod yn rhaid i aelodau ystyried bod ganddynt fuddiant personol mewn unrhyw fusnes o fewn eu hawdurdod os gellid yn rhesymol ystyried bod penderfyniad yn ei gylch yn effeithio ar ei lesiant neu lesiant person y maent yn byw â nhw. Mae ein Canllawiau hefyd yn nodi’n glir y bydd gan aelod fuddiant personol os yw busnes y cyngor yn effeithio ar gysylltiad personol agos â’r aelod, a bod cydymaith personol agos yn cynnwys perthnasau agos – gwraig yr Aelod yn yr achos hwn.
Canfuom hefyd fod gan yr Aelod fuddiant a oedd yn rhagfarnu yn y mater oherwydd roeddem o’r farn y byddai aelod o’r cyhoedd a oedd yn ymwybodol o’r ffaith iddo gymryd rhan mewn trafodaethau ynghylch cadarnhau cofnodion cyfarfod a oedd yn dogfennu ymddygiad ei wraig, a pha ymddygiad oedd yn destun ymchwiliad ffurfiol gan yr Ombwdsmon, yn rhesymol yn ystyried y rhain mor arwyddocaol fel eu bod yn debygol o ragfarnu barn yr Aelod ynghylch budd y cyhoedd.
Canfuom, gan fod gan yr Aelod fuddiant personol ac un a oedd yn rhagfarnu yn y mater, roedd ei weithredoedd dilynol o ran methu â datgelu ei fuddion ac wrth gymryd rhan yn y trafodaethau, heb hepgor gan Bwyllgor Safonau’r Awdurdod, yn awgrymu sawl achos o dorri Paragraff 14 o’r Cod gan gynnwys na ddylai geisio dylanwadu ar benderfyniad ynghylch materion.
Canfuom hefyd fod yr Aelod, wrth wneud yr awgrymiadau a wnaeth ynghylch diwygiadau i’r cofnodion drafft, wedi defnyddio ei safbwynt yn amhriodol mewn ymgais i roi mantais i’w wraig, ac anfantais i’r person a oedd wedi cwyno am ymddygiad ei wraig, yn groes i baragraff 7(a) o’r Cod. Roedd methiant yr Aelod i geisio cyngor ar y mater gan Swyddog Monitro’r Sir, neu i geisio hepgor gan y Pwyllgor Safonau er mwyn gwneud sylwadau, hefyd yn awgrymu torri paragraff 6(1)(a) o’r Cod am ei fod wedi gweithredu mewn modd y gellid yn rhesymol ei ystyried fel un sy’n dwyn anfri ar ei swydd neu ei awdurdod.
Cyfeiriom ein hadroddiad ar ein hymchwiliad at Swyddog Monitro Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, i’w ystyried gan ei Bwyllgor Safonau.
Penderfynodd y Pwyllgor Safonau fod yr Aelod wedi torri paragraffau 6(1)(a), 7(a), 11(1), 14(1)(a), 14(1)(c) a 14(1)(e). ) o’r Cod. Penderfynodd y Pwyllgor Safonau atal yr Aelod am 6 mis. Gall yr Aelod apelio yn erbyn y penderfyniad hwn.